Các gói vay ưu đãi, hỗ trợ của Chính phủ đang tạo lực đẩy mới cho cuộc đua xây dựng nhà ở xã hội cho công nhân, người lao động thu nhập thấp. Hơn 5 năm rời Hà Tĩnh vào TP.HCM làm công nhân của một công ty sản xuất và gia công giày dép lớn, chị Nguyễn Thị Thanh, 37 tuổi, vẫn chưa thực hiện được ước mơ mua được một căn nhà giá rẻ ở TP. Bình Dương, Đồng Nai. “Với mức lương chỉ tầm khoảng 9 triệu đồng / tháng, trừ chi phí tiền phòng, điện nước, tiền ăn, tiền nuôi con và một số sinh hoạt cá nhân khác thì số tiền tiết kiệm được cũng chẳng là bao”, chị nói.
Thực tế, không chỉ chị Thanh mà đa số người lao động hiện nay đều không dám mơ mua nhà ở xã hội. Bởi lẽ, nguồn cung nhà ở xã hội rất hiếm, không đa dạng, mức giá phổ biến khoảng 16 – 30 triệu đồng / m2. Trong khi những dự án có mức giá dưới 15 triệu đồng / m2 luôn cháy hàng.
Theo thống kê, cả nước hiện có 7 triệu lao động có nhu cầu an cư lạc nghiệp nhưng số nhà mới chỉ đáp ứng được 30% nhu cầu. Tuy nhiên, hiện nay cuộc đua xây nhà ở xã hội đang bắt đầu “nóng” trở lại khi gói vay ưu đãi 15.000 tỷ đồng và gói hỗ trợ 2% lãi vay thương mại vừa được Chính phủ “tung” ra trong chương trình phục hồi nhanh và phát triển kinh tế – xã hội 2022-2023.
Hàng loạt doanh nghiệp lớn muốn tham gia xây dựng nhà ở xã hội
Thực tế, chỉ trong hơn 4 tháng đầu năm vừa qua, hàng loạt dự án nhà ở xã hội, nhà ở công nhân đã được nhiều doanh nghiệp trên cả nước khởi công hoặc lên kế hoạch. Trong đó, có nhiều ông lớn trong ngành bất động sản như: Vinhomes, Hòa Bình Group, Becamex IDC, Tổng công ty Viglacera, APEC Group, Nam Long Group, Địa ốc Sài Gòn, Hoàng Phúc, TTC Land,… Ngoài ra, là một số doanh nghiệp nhà nước như Tổng công ty Đầu tư phát triển nhà và đô thị (HUD),…
Cụ thể, tại Hà Nội, HUD đang chuẩn bị xây dựng dự án nhà ở xã hội tại Vân Canh, Hoài Đức với tổng diện tích sàn hơn 53.000 m2, 463 căn hộ. Ngay trong năm 2022, doanh nghiệp này đồng loạt khởi công 5 dự án với tổng diện tích sàn hơn 230.000 m2, gần 2.500 căn hộ. Liên doanh giữa BIC và Công ty Him Lam cũng đang thi công hạ tầng 3 tòa nhà (CT1, CT2, CT3) cao 22 tầng với khoảng 1.900 căn hộ tại phường Thượng Thanh (quận Long Biên).
Tại tỉnh Bình Dương, giữa tháng 3, Tổng công ty Becamex IDC cũng đã khánh thành Khu nhà ở xã hội Định Hóa 2 và động thổ các dự án nhà ở xã hội tại khu vực tập trung đông công nhân. Dự kiến trong giai đoạn từ nay đến năm 2023, doanh nghiệp này sẽ tiếp tục xây dựng 20.000 căn nhà ở xã hội trong giai đoạn tiếp theo tại khu VietSing (TP. Thuận An), khu Định Hòa (TP. Thủ Dầu Một), khu Mỹ Phước (Thủ TP.Thủ Dầu Một), khu Mỹ Phước (TP. Thủ Dầu Một). Thị xã Bến Cát), khu Bàu Bàng (huyện Bàu Bàng) với vốn đầu tư khoảng 9.500 tỷ đồng.
Không chỉ các dự án đã khởi công, hàng loạt doanh nghiệp cũng cho biết đang có ý định đầu tư các dự án nhà ở xã hội quy mô lớn. Mới đây, tại Đại hội đồng cổ đông thường niên của Vinhomes, Chủ tịch Vinhomes Phạm Thiếu Hoa cho biết sẽ khởi động kế hoạch hoàn thành 500.000 căn nhà ở xã hội trong vòng 5 năm tới, giá bán dự kiến khoảng 300-950 triệu đồng / căn.
Hay Tập đoàn Hòa Bình, ngoài đề xuất xây 2.000 căn hộ nhà ở xã hội tại 393 Lĩnh Nam và dự án nhà ở xã hội quy mô lớn tại huyện Đông Anh, doanh nghiệp này còn đặt mục tiêu xây dựng khoảng 10.000 căn hộ nhà ở xã hội nhiều tỉnh, thành phố vào năm 2022.
Trước đó, vào năm 2021, Nhóm APEC cũng đã có văn bản gửi Thủ tướng Chính phủ đề xuất xây dựng từ 6-10 triệu căn nhà ở xã hội tại nhiều đô thị trên cả nước trong giai đoạn đến năm 2030. Trong Chiến lược phát triển nhiều nhà ở quốc gia đến năm 2020 và tầm nhìn đến năm 2030, mục tiêu đầu tư xây dựng tối thiểu 12,5 triệu m2 nhà ở xã hội tại các đô thị; đáp ứng nhu cầu của khoảng 70% công nhân tại các khu công nghiệp. Riêng TP.HCM, mục tiêu từ năm 2021 đến năm 2025, thành phố sẽ xây dựng trên 35.000 căn nhà ở xã hội.
Thiếu nguồn cung nhà ở trầm trọng
Theo báo cáo của Bộ Xây dựng, cả nước đã hoàn thành 275 dự án nhà ở xã hội, quy mô xây dựng hơn 147.000 căn; đang tiếp tục triển khai 339 dự án, với quy mô xây dựng khoảng 371.500 căn hộ. Trong đó, đối với nhà ở xã hội cho công nhân tại các khu công nghiệp, đã hoàn thành 121 dự án, quy mô xây dựng khoảng 54.000 căn hộ; đang tiếp tục triển khai 100 dự án với quy mô xây dựng khoảng 134.000 căn hộ. Riêng năm 2021 đã hoàn thành 17 dự án, quy mô xây dựng khoảng 27.800 căn hộ, tổng diện tích gần 1,4 triệu m2.
Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh thừa nhận đang thiếu nhiều quỹ đất để xây dựng nhà ở xã hội, vướng mắc trong khâu thủ tục lựa chọn nhà đầu tư, thiếu vốn ưu đãi và cơ chế khuyến khích các nhà đầu tư chưa thực chất, chưa đủ mạnh để thu hút nhiều doanh nghiệp,… Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA) cũng đánh giá, thị trường bất động sản đang còn thiếu nhiều nguồn cung nhà ở, đặc biệt là nhà ở thương mại bình dân và nhà ở xã hội – 2 phân khúc đáp ứng nhu cầu ở thực của đại đa số người dân.
Theo ông, hiện các doanh nghiệp chưa mặn mà với phân khúc này vì vướng nhiều quy định, thủ tục như: Thủ tục xác định giá bán chính thức, tiền sử dụng đất, chi phí bồi thường cũng như giải phóng mặt bằng, cấp phép dự án,… “Việc khấu trừ chi phí giải phóng mặt bằng xây dựng dự án chỉ bằng 20-25% so với chi phí thực tế doanh nghiệp phải gánh chịu. Vì vậy, khoản lãi 10% thông thường trong phát triển nhà ở xã hội không đủ bù đắp cho chính dự án”, anh Châu nói.
Mức giá là bao nhiêu?
Hiện Hà Nội là địa phương có nhiều dự án nhà ở xã hội đã và đang được triển khai xây dựng tại các quận Hoàng Mai, Hà Đông, Nam Từ Liêm, Đông Anh… với giá bán khoảng 14-16 triệu đồng / m2. Đơn cử, dự án nhà ở xã hội CT3-CT4 Kim Chung (Đông Anh, Hà Nội) có giá bán 13 triệu đồng / m2; Nhà ở xã hội IEC Thanh Trì có giá bán từ 15,8 triệu đồng / m2; Ecohome Bắc Cổ Nhuế, Nam Từ Liêm có giá bán 16,5 triệu đồng / m2; Nhà ở xã hội Lucky House, Hà Đông được bán với giá khoảng 13,9 triệu đồng / m2,…
Hồ Chí Minh, nếu như trước năm 2019, giá bán nhà ở xã hội không quá 16 triệu đồng / m2 thì hiện nay giá căn hộ chung cư đã ở mức 20-33 triệu đồng / m2. Tính ra, mỗi căn hộ nhà ở xã hội tại thành phố này có giá từ 1-1,7 tỷ đồng. Đơn cử, dự án nhà ở xã hội HQC Bình Trưng Đông, TP Thủ Đức giá 22 triệu đồng / m2 nhưng nay đã tăng lên 29-33 triệu đồng / m2.
Nhà ở xã hội tại dự án Topaz Home 2, TP Thủ Đức đang được rao bán 22 – 30 triệu đồng / m2; Nhà ở xã hội tại dự án Topaz Home, quận 12 có giá bán 13,8 triệu đồng / m2 nhưng đang được rao bán chỉ từ 29 triệu đồng / m2,… Theo đó, để sở hữu căn hộ 2 phòng ngủ, diện tích 58 m2 tại dự án nhà ở xã hội HQC Bình Trưng Đông, người dân mua phải bỏ ra khoảng 1,72 tỷ đồng.